Thầy Thích Trúc Thái Minh, thế danh là Vũ Minh Hiếu, sinh ngày 03/03/1967 tại Làng Sen, thôn Ngọc Quan, xã Lâm Thao, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh. Thầy là người con thứ 5 trong gia đình có 7 anh chị em. Sinh ra trong gia đình giáo dục, nề nếp, có truyền thống đạo Phật, nên ngay từ khi còn bé, Thầy đã bộc lộ bản chất thông minh, hiếu học, thiện lương.
Năm lên 8, đọc được cuốn kinh Chúa Ba chùa Hương, Thầy đã rất xúc động và cảm phục trước tấm lòng đại hiếu của Ngài. Từ đó, Thầy phát khởi suy nghĩ nếu cha mẹ cần đến mắt, tay hay bất kì bộ phận nào trên cơ thể, Thầy sẵn sàng dâng hiến để làm thuốc cứu cho cha mẹ, giống như hành động Chúa Ba vậy.
Năm lên 9 tuổi, trong một lần đi chăn trâu, Thầy nhìn thấy hình ảnh Quan Âm Bồ Tát ẩn hiện trong màn mây trong xanh, một niềm hạnh phúc, hỷ lạc tràn ngập trong tâm của Thầy. Ngay sau khi dắt trâu về, Thầy đã lấy bút vẽ lại hình ảnh đẹp đẽ ấy. Cũng từ đó, niềm tin về sự tồn tại của Đức Phật trong Thầy được hình thành.
Vốn là người thông minh, ham học hỏi, ham tiến bộ, Thầy được tuyển thẳng vào các lớp chọn của trường, của huyện, của tỉnh. Đặc biệt, khi học cấp 3, Thầy được tuyển thẳng vào lớp chuyên Toán duy nhất của trường THPT Lý Hồng Quang – tỉnh Hải Dương. Thời gian thấm thoát trôi qua, Thầy trở thành sinh viên với tấm bằng đỗ đạt trường Đại học Kinh tế Quốc dân cùng tương lai rộng mở phía trước. Trong quá trình học tập, Thầy được đánh giá là một sinh viên xuất sắc nên sau khi ra trường được giữ lại làm giảng viên. Công tác tại trường 5 năm, Thầy được chuyển sang Viện nghiên cứu Chế tạo máy thuộc Bộ Công nghiệp.
Tưởng chừng cuộc sống trôi qua êm đềm với con đường sự nghiệp thăng tiến thì cái chết của người chị họ đã khiến Thầy không khỏi bàng hoàng trước sự vô thường của kiếp nhân sinh. Thầy luôn trăn trở về cuộc đời với những câu hỏi: “Sống để làm gì? Chết là thế nào? Chết rồi là còn hay đã hết? Nếu chết mà còn thì mình sẽ đi về đâu? Nếu chết mà hết thì cuộc đời thật vô nghĩa!”.
Điều này thôi thúc Thầy đi tìm lời giải đáp cho mình. Và khi ấy, Thầy quyết định lên chùa Quán Sứ để tìm câu trả lời qua giáo lý đạo Phật. Khi nghiền ngẫm kinh Thủ Lăng Nghiêm giảng giải, Thầy hạnh phúc thốt lên: “Đây rồi con đường mình phải đi đây rồi, chân lý là đây!”. Sau đó, Thầy dành nhiều thời gian để nghiên cứu về giáo lý đạo Phật, càng tìm hiểu, niềm yêu thích và trân trọng trong Thầy càng lớn dần lên.
Toàn thân Thầy liền chấn động, Thầy biết rằng mình chân thật mong muốn phát tâm Bồ đề. Sau đó, Thầy đến chùa Quán Sứ với mong mỏi tìm hiểu về Bồ đề tâm nguyện và ngẫu nhiên đọc được một quyển sách có tên: “Khuyến phát Bồ đề tâm văn của Ngài Thật Hiền Đại Sư”.
Sau khi đọc xong, Thầy quyết định phải tìm một vị Thầy để chứng minh cho mình được phát tâm Bồ Đề. Lúc ấy, Thầy cảm nhận được sâu sắc chí nguyện xuất gia mãnh liệt, thôi thúc Thầy phải dấn thân trên con đường cao quý này dù biết chặng đường phía trước còn nhiều khó khăn, thậm chí có những lúc Thầy cũng tính đến chuyện thành lập gia đình.
Tuy nhiên, với tâm tha thiết cầu đạo, Thầy hiểu rằng chỉ có con đường xuất gia là con đường duy nhất cần phải đi bởi đó là con đường đi tới chân hạnh phúc cho mình, mang lại lợi ích cho chúng sinh. Chính vì thế, ngày 19/6/năm Mậu Dần (nhằm ngày 01/8/1998) Thầy cùng với 5 người bạn đồng tu quyết định làm lễ Phát Bồ đề tâm tại Thiền viện Trúc Lâm Đà Lạt dưới sự chứng minh của Hòa thượng Thích Thanh Từ – Viện chủ Thiền viện Trúc Lâm.